ASTIGMATIZAM

Astigmatizam predstavlja refrakcionu anomaliju oka koja se koriguje takozvanim cilindričnim staklima odnosno toričnim kontaktnim sočivima. Predstavlja jedan od čestih poremećaja vida, i iako zvuči strašno laicima to u praksi nije tako opasno. Kod oka koje je astigmatično prelomljeni zraci koje oko prima iz spoljašnje sredine se ne fokusiraju u jednoj već u više tačaka. Ova pojava prelamanja se može javiti i kod kratkovidih i kod dalekovidih osoba i najčešće je povezana sa nepravilnim oblikom rožnjače.

Nastanak astigmatizma

Astigmatizam se može javiti usled nepravilnog oblika rožnjače ili sočiva koje se nalazi u oko. Normalna rožnjača je oblika pravilne sfere odnosno lopte. Kod ovakve rožnjače svi njeni meridijani imaju istu dužinu (meridijan je linija koja spaja dva suprotna kraja isečka).

Kod oka koje ima astigmatizam oblik rožnjače nije pravilan i ona ima oblik odsečene ragbi lopte i njeni meridijani imaju različitu dužinu odnosno zakrivljenost. Ovakve rožnjače zbog svog nepravilnog oblika nemaju formiran jedan fokus. Odnosno svetlosni zraci koji prođu kroz ovakvu rožnjaču se ne prelome isto već u različitim tačkama. Usled toga je slika koja se formira razvučena, nejasna ili iskrivljena. Ova refrakciona anomalija je veoma često nasledna i može se javiti u najranijem detinjstvu ali i menjati tokom života sa promenama koje se dešavaju u oku, ili može nastati nakon nekih povreda ili operacija oka kod kojih zbog ožiljka rožnjača postane nepravilna.

Simptomi astigmatizma

Ljudi koji imaju astigmatizam najčešće od simptoma imaju glavobolje, brzo se zamaraju, drže glavu u određenom kosom položaju kako bi izoštrili sliku bilo da je to čitanje ili gledanje televizora. Kod osoba koje imaju astigmatizam može se javiti i razrokost. Ovakve osobe veoma često mešaju slične znakove jer su im objekti razvučeniji u različitim pravcima pa tako na primer mešaju brojeve 0,3,5,6,8 i 9. Vrlo često osobama sa nekorigovanim astigmatizmom više smetaju blještanja kao i jaka sunčeva svetlost.

Podela astigmatizma

Astigmatizam se može podeliti na dva načina i to u zavisnosti od tipa refrakcione mane ili tipa zakrivljenosti rožnjače.
Podela astigmatizma u zavisnosti od refrakcione mane ide u skladu sa samim refrakcionim manama:

Miopni odnosno kratkovidni astigmatizam se javlja kod oka kod koga su oba merdijana rožnjače kratkovida i tačke fokusa su ima pre tačke jasnog vida. Koriguju se diotrijskim staklima kod kojih su oba znaka u minus dioptriji ali mogu biti različite jačine.
Hipermetropni ili dalekovidi astigmatizam je anomalija kod koje su oa meridijana dalekovida i prelamaju svetlost iza tačke jasnog vida. Koriguju se cilindričnim staklima kod kojih su oba znaka u plusu i mogu biti različitog intenziteta.
Miksni ili mešoviti astigmatizam se javlja kada je jedna meridijan oka kratkovid a drugi dalekovid pa je kod jednog tačka fokusa ispred a kod dugog iza tačke jasnog vida. Ovakav tip astigmatizma se koriguje dioptrijskim staklima koja imaju različite znake ondnosno jedan meridijan ima plus a drugi minus dioptriju.

Duga podela astigmatizma je usled tipa zakrivljenosti rožnjače i to na:

Pravilan ili regularan astigmatizam. Kod ovakvog tipa astigmatizma jedan meridijan ima najveću zakrivljenost a drugi najmanju u odnosu na sve ostale. Oni se nazivaju glavni meridijani u uvek međusobno zaklapaju ugao od 90⁰.
Nepravilan ili iregularan asigmatizam predstavlja tip astgmatizma kod koga meridijani imaju različitu zakrivljenost, ali među njima nema pravilne pozicije. Najčešće se javlja kao posledica bolesti rožnjače, povreda ili hirurših intervencija.

Korekcija astigmatizma

Korekcija astigmatizma je specifična i može se postići na nekoliko načina i to:

Naočarima sa takozvanim cilindričnim staklima (staklo izgleda kao i svako drugo dioptrijsko staklo ali ima specifičnan način prelamanja kako bi nadoknadilo ono što je oku neophodno da normalno prelama, rezano je kao odsečak cilindra pa je otuda i dobilo ovaj naziv). Ovaj tip naočara zahteva postepeno privikavanje, posebno ukoliko je dioptrija cilindra malo veća.
Kontaktnim sočivima i to mekim cilindričnim ili takozvanim toričnim kontaktnim sočivima ili gas propusnim kontaktnim sočivima. Meka sočiva su preporučljiva za ljude kod kojih je dioptrija cilindra niža dok se kod većih dioptrija preporučuje da nose gas propusna kontakna sočiva kako bi dobili bolji kvalitet vida.
Laserskim intervencijama se može korigovati astigmatizam u zavisnosto od dioptrije, rožnjače i samog oka o čemu se mora izjasniti hirurg koji bi trebalo da radi intervenciju.
Ugradnja specijalnog veštačkog sočiva je još jedan način korekcije astigmatizma. U ovom slučaju se na mesto prirodnog sočiva koje se već nalazi u oku postavlja veštačko adekvatne dioptrije.